(Cadn.com.vn) - Trong những ngày đầu cuộc họp cấp Bộ trưởng của 30 nước tại Geneva để có thể mở ra triển vọng cho việc kết thúc vòng đàm phán Doha vào cuối năm 2008, nên đại diện Liên minh Châu Âu (EU)và Tổng GIÁM đốc WTO Pascal Lamy có vẻ tỏ ra lạc quan khi Mỹ chính thức đưa ra lộ trình cắt giảm trợ cấp nông nghiệp. Thế nhưng, bộ trưởng thương mại các nước đã tranh cãi căng thẳng trong hơn một tuần qua kể từ ngày 22 đến 29-7, nhằm thu hẹp những bất đồng liên quan tới các khoản trợ giá và thuế nhập khẩu để đạt được một thỏa thuận mới trong khuôn khổ vòng đàm phán Doha của WTO mà cuối cùng chỉ là con số không tròn trĩnh.
Hãng tin AFP ngày 29-7 dẫn lời của Đại diện Thương mại Mỹ Susan Schwab nói: “Gói đề xuất mà chúng tôi có thể thương lượng và nhất trí vào đêm 25-7 sẽ không được thực hiện ngày hôm nay”. Bộ trưởng Thương mại New Zealand Phil Goff cũng đã xác nhận việc các cuộc đàm phán tự do thương mại tại Geneva đổ vỡ khi nói: “Chúng ta sẽ không được thấy việc kết thúc vòng đàm phán trong năm nay”. Đại diện các nước thương mại chủ chốt trên thế giới cũng bày tỏ thất vọng sâu sắc sau khi vòng đàm phán Doha kết thúc mà không đạt được bất cứ thỏa thuận nào.
Cao ủy phụ trách thương mại của EU Peter Mandelson đã gọi điều này là “một thất bại rất đau đớn và là bước thụt lùi thực sự đối với nền kinh tế toàn cầu”. Trung Quốc đã gọi sự sụp đổ của các vòng đàm phán là một “sai lầm bi thảm”. Bày tỏ quan điểm trước khả năng yếu kém của các nước tham gia trong việc tìm kiếm sự đồng thuận, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Trần Đức Minh nói: “Cũng như các nước khác, Trung Quốc rất thất vọng về điều này”. Thủ tướng Nhật Bản Yasuo Fukuda nhấn mạnh thất bại này là điều “vô cùng đáng tiếc”. Ông nêu rõ: “Bất chấp nỗ lực của bộ trưởng các nước WTO trong suốt hơn một tuần đàm phán, các bên vẫn không thể đạt được một thỏa thuận về thể thức”.
Tuy nhiên, trong một nỗ lực nhằm cứu vãn bản dự thảo HIệP định về thương mại toàn cầu, một số thành viên của WTO ngày 30-7 lên tiếng kêu gọi không nên để phí những tiến bộ đã đạt được trong suốt 9 ngày đàm phán vừa qua bất chấp sự đổ vỡ của các cuộc đàm phán.
Cao ủy phụ trách thương mại của EU ông Peter Mandelson cho rằng, điều cần làm là “đảm bảo hạn chế sự thiệt hại” đồng thời kêu gọi phải có những nỗ lực tối đa để duy trì lòng tin trong WTO. Đại diện thương mại Mỹ Susan Schwab khẳng định Mỹ vẫn sẽ “giữ nguyên những đề xuất nhượng bộ hiện nay”. Đại sứ Ấn Độ Ujal Singh Bhatia tuyên bố: “Còn quá sớm để khẳng định điều gì nhưng điều cơ bản là chúng ta không được bỏ cuộc”. Ngoại trưởng Brazil Celso Amorim thì tỏ ý thất vọng do vòng đàm phán Doha chưa thể khép lại, song khẳng định “sân chơi này chưa kết thúc”. Bộ trưởng Thương mại Indonesia Mari Elka Pangestu, người đang điều phối NHÓM 33 nước đang phát triển (G33), cho biết G33 “sẵn sàng tiếp tục có quan điểm tích cực và xây dựng trong các bước đi tiếp theo”.
Vậy là đúng như dự đoán của các nhà phân tích, tuy những ngày đầu đàm phán có lóe lên những tia hy vọng nhưng cuối cùng đã gặp ngay vật cản để rồi kết thúc trong sự thất vọng. Sự cứu vãn vòng đàm phán Doha lần này tại Geneva không thành, các nhà đàm phán lại tiếp tục chờ đợi và một khi các bên có liên quan, nhất là những nước chủ chốt trong WTO không dung hòa các lợi ích thì khó có thể kết thúc “cuộc chơi” vào cuối năm 2008 như mục tiêu đề ra.
Lê Diệu Nguyên
